Οι μεταβολές στον οργανισμό της γυναίκας κατά την εγκυμοσύνη δεν αφορούν μονάχα στην ομαλή έκβασή της. Αποτελούν, επίσης, προετοιμασία για την μετέπειτα περίοδο. Το γυναικείο σώμα προετοιμάζεται για το θηλασμό. Μία από τις βασικές μεταβολές είναι η αύξηση των αποθεμάτων λίπους στη μητέρα κατά 2-4 κιλά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ώστε να εξασφαλιστεί ο θηλασμός του βρέφους. Τα οφέλη του μητρικού θηλασμού αναγνωρίζονται από όλους τους διεθνείς οργανισμούς υγείας και αφορούν τόσο στο παιδί όσο και τη μητέρα. Ο θηλασμός συστήνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αποκλειστικά για το πρώτο 6μηνο.

Εκτός όμως από το “πρέπει”, το καλό είναι ότι ο μητρικός θηλασμός είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να κάνει μία μητέρα για τον εαυτό της και το παιδί της! Τα “θετικά” του θηλασμού για το παιδί είναι λίγο ως πολύ γνωστά σε όλες τις νέες μαμάδες: το μητρικό γάλα καλύπτει τις ανάγκες του βρέφους, είναι πιο εύπεπτο, μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης αλλεργιών, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του μωρού κ.ά. Αυτά που δεν είναι αντιστοίχως γνωστά είναι τα οφέλη για την ίδια τη νέα μαμά. Και όχι μόνο σε θέματα υγείας (π.χ. μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του στήθους) ή από ψυχολογικής πλευράς (π.χ. ενισχύει το δέσιμο μητέρας-παιδιού), ή ακόμα και σε σχέση με τον καλύτερο έλεγχο του βάρους της γυναίκας μετά την εγκυμοσύνη, αλλά και σε άλλα πιο καθημερινά πρακτικά θέματα (παράδειγμα, ο θηλασμός δεν απαιτεί χρόνο προετοιμασίας των γευμάτων του μωρού, δεν χρειάζονται διαδικασίες αποστείρωσης και καθαρισμού διάφορων σκευών, δεν χρειάζεται οργάνωση και προγραμματισμός όταν η μητέρα βγαίνει εκτός σπιτιού, αφού μπορεί να θηλάσει εύκολα οπουδήποτε…). Είναι, με άλλα λόγια, η πιο πρακτική και ευεργετική διαδικασία για τη πρώτη διατροφή του μωρού μας, και σαφώς η πιο οικονομική.

Όσον αφορά στη διατροφή που πρέπει να ακολουθήσει η μητέρα για να καλύψει τις ανάγκες της κατά το θηλασμό, ο βασικός κανόνας που θα πρέπει να έχει στο μυαλό της είναι: ακολουθούμε απλά μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή! Χωρίς υπερβολές, χωρίς στερήσεις, με ποικιλία από όλες τις ομάδες τροφίμων.

Αλλάζουν οι θερμιδικές ανάγκες της θηλάζουσας μητέρας;

Όπως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, έτσι και στο θηλασμό, οι ενεργειακές ανάγκες είναι αυξημένες κατά περίπου 300 θερμίδες ημερησίως. Για κάθε 100ml γάλακτος που παράγονται, «καίγονται» περίπου 85 θερμίδες. Ένα μωρό θηλάζει περίπου 750ml (650 θερμίδες περίπου απαιτούνται για την παραγωγή γάλακτος ημερησίως). Οι 200-300 θερμίδες από αυτές καλύπτονται από το αποθηκευμένο, για τον λόγο αυτό, λίπος. Επομένως, ο θηλασμός αυξάνει τις θερμιδικές ανάγκες της νέας μαμάς κατά περίπου 300 ημερησίως, ποσότητα, ωστόσο, που μπορεί πολύ εύκολα να καλυφθεί μέσα από μια ισορροηπμένη διατροφή, π.χ. με 1 μερίδα γαλακτοκομικών, 1 μερίδα δημητριακών και 1 επιπλέον φρούτο ημερησίως.

Τι πρέπει να περιέχει η διατροφή της θηλάζουσας μητέρας

Η διατροφή της θηλάζουσας μητέρας δεν απαιτεί τίποτα παραπάνω από μία Ισορροπημένη διατροφή που να περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων από όλες τις ομάδες:

• δημητριακά (6-11 μικρομερίδες ημερησίως),
• φρούτα και λαχανικά (στόχος οι 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών/ημέρα),
• γαλακτοκομικά (3 μερίδες την ημέρα),
• ψάρι, αυγά, όσπρια, ξηροί καρποί, κρέας λευκό, κρέας κόκκινο (2 μερίδες την ημέρα.),
• ζάχαρη και γλυκά (με μέτρο, κι όχι καθημερινά)
• και πολλά υγρά.

Υγρά

Οι ανάγκες σε υγρά αυξάνονται κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Όλα τα υγρά και διάφορα τρόφιμα μπορούν να συμβάλλουν στην κάλυψη των αναγκών: το νερό, 100% φρέσκοι χυμοί, γάλα, τσάι, καφές, αναψυκτικά, σούπες, φρούτα και λαχανικά, γιαούρτι. Αυξήστε τη κατανάλωση σε πολύ ζεστές ημέρες.

Συμπερασματικά, η θηλάζουσα μητέρα δεν έχει ανάγκη από μεγάλες ποσότητες τροφής και ενέργειας αλλά από μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.

Ιδιαίτερες διατροφικές απαιτήσεις

Κάποια τρόφιμα θα πρέπει να αποφεύγονται ή να περιορίζονται κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Η μητέρα οφείλει να ελέγχει τις αντιδράσεις του μωρού της και να αποφασίζει αναλόγως. Ο παιδίατρος ή ο διατροφολόγος είναι αρμόδιοι για την καλύτερη ενημέρωση της μητέρας. Τα τρόφιμα που θα πρέπει να αποφεύγονται ή να περιορίζονται κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι:

• Μεγάλα ψάρια (ξιφίας, καρχαρίας): πιθανόν είναι να περιέχουν βαρέα μέταλλα, όπως υδράργυρο. Αποφύγετε τα μεγάλα ψάρια ανοιχτών θαλασσών όπως ο ξιφίας, προτιμήστε μικρότερα ψάρια από θάλασσες της Μεσογείου.
• Αλκοόλ: ιδανικά μην καταναλώνεται καθόλου. Αλλιώς περιορίστε το στο 1 ποτό, και κρατήστε μια απόσταση τουλάχιστον 2 ωρών ως τον επόμενο θηλασμό, ή άντληση γάλακτος.
• Καφές: η πρόσληψη έως 200mg καφεΐνης την ημέρα θεωρείται ασφαλής.

Βοήθεια και στήριξη για τη μητέρα

Ο θηλασμός βασίζεται στο ένστικτο μητέρας, ενώ μπορεί και να βοηθήσει και η εκπαίδευση κατά την εγκυμοσύνη. Ομάδες υποστήριξης θηλασμού που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας:

• Μονάδα Προαγωγής Μητρικού Θηλασμού στην Ελλάδα. Για μητέρες, αλλά και φορείς υγείας, τηλ.: 210 – 64 62 782.
• “Οι φίλοι του Μητρικού Θηλασμού”, ώρες 17:00-19:00, Τρίτη-Τετάρτη-Πέμπτη στο τηλέφωνο: 210 – 600 6196.
• “Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος” (http://www.llli.org/Greece.html) με εκπροσώπους σε: Αθήνα (210 – 674 7330), Θεσσαλονίκη, Βόλο, Λάρισα, Μυτιλήνη και Σπάρτη.

                                                                                                                   Βίκυ Πυρογιάννη
                                                                                            Διατροφολόγος – Διαιτολόγος